این در حالی است که متوسط سطح آبخوان‌های کشور 100 میلیون هکتار تخمین زده می‌شود. براین اساس، طی 3 دهه اخیر، بیش از 150 هزار میلیارد متر مکعب آب مصرف کرده‌ایم.
این به معنای آن است که ما هزار سال آب ذخیره شده را ظرف 15 سال مصرف کرده‌ایم چرا که میزان استحصال آب در کشور در هر سال فقط 140 میلیارد متر مکعب است.
این آماری است که محمد درویش، یکی از منتقدان حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی در نشستی که روز گذشته در سازمان جنگل‌ها و مراتع با حضور منتقدان این سازمان و خبرنگاران، برگزار شد، اعلام کرد و گفت: در حال حاضر 80 درصد از آبخوان‌های کشور با تراز منفی مواجه است.
این عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع برای اینکه عمق فاجعه را نشان دهد، افزود: برای نمونه، میزان افت آب زیرزمینی در ورامین هر سال 2 متر و در منطقه قهاوند و کبودرآهنگ همدان سالانه4 متر است.
نرخ فرسایش خاک نیز در کشور بین 2 تا 5 میلیارد تن اعلام شده که از این نظر 7/7 درصد شست‌وشوی خاک‌های جهان در کشور ما در حال اتفاق افتادن است. از نظر توسعه ناپایدار، کشور ما در میان 148 کشور در رده 132 و در شمار 16 کشور انتهای جدول قرار دارد.
همچنان‌که بیش از 1028 گونه منحصر به فرد (اندمیک) گیاهی در فهرست قرمز (در معرض انقراض) ثبت شده و بیش از نیمی از 15 هزار سکونتگاه‌های کشور به‌دلیل توسعه ناپایدار، خشک شدن چاه‌ها، فرسایش بادی و بیابانزایی طی 2 دهه اخیر متروکه شده است.
وی در بخشی دیگر از سخنانش، به سد‌سازی اشاره کرد و گفت: با توجه به بودجه‌ای که در اختیار جهادکشاورزی قرار گرفته، بهره‌برداری از شبکه‌های آبیاری پشت سدها به 50 سال زمان نیاز دارد و این زمان برابر با عمر سدهایی است که تا‌کنون احداث شده یعنی همزمان با بهره برداری از آب این سدها عمر آنها به پایان می‌رسد با این حال همچنان تب سد‌سازی ادامه دارد.
کاظم نصرتی نصرآبادی، رئیس جامعه جنگلبانی ایران هم از دیگران منتقدان حوزه منابع طبیعی که به دعوت سازمان جنگل‌ها و مراتع در این نشست شرکت کرده بود، گفت: وضعیت منابع طبیعی و محیط‌زیست تا اندازه‌ای اسفبار است که حتی رسانه‌های رسمی مثل صدا و سیما و نهادهایی چون وزارت نیرو هم به خشک شدن زاینده رود یا خشک شدن 150 هزار هکتار دریاچه ارومیه خشک‌شده اعتراف می‌کنند.
از سوی دیگر در استان‌هایی که امنیت و مزیت‌های بالایی وجود دارد روستا‌ها در حال خالی شدن از سکنه است و این همه ناشی از آن است که سازمان جنگل‌ها و محیط‌زیست نه تنها در جایگاه واقعی خود قرار ندارند که جایگاه بسیار ضعیفی دارند دلیل اصلی این وضعیت هم آن است که سازمان جنگل‌ها تابع وزارت جهادکشاورزی است و بخش منابع طبیعی در جهاد کشاورزی از نظر اولویت در انتها قرار دارد. برای همین است که شما حتی یکبار در هیچ مصاحبه‌ای نمی‌بینید که وزیر جهادکشاورزی از منابع طبیعی دفاع کرده باشد.
به تبع آن در بحث اعتبارات هم آخرین بودجه به منابع طبیعی اختصاص داده می‌شود. وی افزود: تا 10 سال قبل حتی آمار مستندی برای سطح جنگل وجود نداشت و اخیرا که سازمان تصمیم به تهیه آمار مستند در این زمینه گرفت آمار سطح جنگل‌ها را 2/14میلیون هکتار و آمار سطح باغات زراعی را بین 13 تا 18 میلیون هکتار اعلام کرد. از سوی دیگر گفته می‌شود که قرار است ما طی 4 سال از نظر تولید چوب خودکفا بشویم که بنا بر وضعیت موجود حتی طی 40 سال هم این کار شدنی نیست.
شمس‌الله شریعت‌نژاد، قائم‌مقام سازمان جنگل‌ها و مراتع نیز در جمع منتقدان این سازمان اظهار داشت: مدیریت منابع طبیعی به شکل کنونی مطلوب نیست. مشکل اینجاست که کشور ما هنوز به طرح‌های جامع‌نگر دست نیافته است و در نتیجه دخالت‌های غیرمسئولانه‌ای که امروز در منابع طبیعی صورت می‌گیرد باعث نگرانی می‌شود.
این مقام مسئول در عین حال گفت: باید از مشارکت مردم و هم اندیشی دیگران برای حفظ وصیانت منابع طبیعی استفاده کنیم اما شرط مشارکت دیگران و هم اندیشی صداقت و شفاف برخورد کردن است.
وی در پاسخ به انتقاد خبرنگاران مبنی بر اینکه چرا سازمان جنگل‌ها همواره موضعی انفعالی در برابر نهادهای اجرایی دارد، گفت: این سازمان در بسیاری موارد در برابر طرح‌هایی که مغایر با حفظ منابع طبیعی بوده ایستادگی کرده است.
برای نمونه وقتی در سال 71 می‌خواستند سد شفارود را احداث کنند این منابع طبیعی بود که با قاطعیت مقابل طرح ایستاد اما در بررسی‌ها حتی از این سازمان نظرخواهی هم نکردند و سد احداث شد و قرار شد فقط طول تاج سد را کم کنند.
بعد هم رئیس سازمان محیط‌زیست در نشستی که اخیرا در سازمان جنگل‌ها برگزار شد، گفت: در ازای عرصه‌های جنگلی که به‌خاطر این سد تخریب می‌شود جنگل‌کاری کنید.
در حالی که هیچ عرصه‌ای در شمال وجود ندارد که بتوان آن را جنگل‌کاری کرد چرا که این اراضی یا جلگه متعلق به مردم است یا عرصه جنگلی است. نمونه دیگر وقتی می‌خواستند 5هزار هکتار از اراضی جنگلی را تغییر کاربری دهند و زیرکشت چای ببرند با مخالفت قاطع سازمان، این تصمیم عملی نشد.
وی در پاسخ به این پرسش که سازمان در مخالفت با تب راه‌اندازی صنایع مختلف از جمله پتروشیمی و پالایشگاه در استان‌های شمالی کشور چه اقدامی صورت داده است، گفت: اگر همه صنایع کشور هم تعطیل بشود ما حتی یک درخت هم قطع نمی‌کنیم. این نظر سازمان جنگل‌ها و مراتع است. اما مشکل بخشی‌نگری و نبود طرح جامع است که در نبود آن با این مشکلات مواجه می‌شویم.
منتظری معاون مناطق مرطوب و نیمه مرطوب سازمان جنگل‌ها و مراتع هم در این نشست یادآور شد: نیاز چوبی کشور 7 میلیون و 200هزار متر مکعب برآورد شده که 2 میلیون مترمکعب برای سوخت دامداران و جنگل‌نشینان شمال را نیز باید به آن اضافه کرد. در حال حاضر 4 میلیون و 270 هزار متر مکعب مصرف سالانه چوب کشور است. بر این اساس ما 3 میلیون متر مکعب کمبود چوب داریم.
وی با اشاره به اینکه 47 هزار نفر در ارتباط با بهره‌برداری از چوب جنگلی در کشور اشتغال دارند، گفت: در شرایط فعلی 815 هزار متر مکعب چوب از جنگل‌های شمال برداشت می‌شود. 2 میلیون و 395 هزار متر مکعب سهم تولیدات صنوبر و باغی و 960 هزار متر مکعب هم سهم چوب وارداتی است اما با طرح‌هایی تلاش می‌شود میزان بهره‌برداری از جنگل کاهش داده شود.
منتظری همچنین از زمینه‌سازی برای ثبت 130هزار هکتار اراضی جنگلی تحت عنوان میراث طبیعی در یونسکو خبر داد و خاطرنشان کرد: انتظار می‌رود این اقدام تا پایان سال‌جاری به نتیجه برسد.
